Więcej warte jest nabycie mądrości niż złota, a cenniejsze jest nabycie rozumu niż srebra. [Przyp. 16; 16]


Postacie z jego życia





ABAKANOWICZ BRUNO ABDANK [06.10.1852 – 29.08.1900]


Henryk Sienkiewicz.eu Polski matematyk, elektrotechnik, inżynier budownictwa wodnego i lądowego i wynalazca. Absolwent szkoły politechnicznej w Rydze, inżynier dróg i mostów, do 1881 r. - profesor Politechniki Lwowskiej. Po upadku powstania styczniowego wyemigrował z Polski. W 1881 r. osiadł w Paryżu we Francji, gdzie zajął się elektrotechniką. Uruchomił zakład produkcji miejskich urządzeń elektromechanicznych. Wynalazł m. in. integraf, odmianę integratora, przyrząd służący do obliczania wartości liczebnej całek metodą graficzną; parabolograf; spirograf; dzwonek elektryczny przeznaczony do zastosowania na liniach kolejowych oraz lampę elektryczną własnego systemu. W 1889 r. reprezentował Stany Zjednoczone na wystawie powszechnej w Paryżu. Opublikował: „Zarys statyki wykreślnej” (Lwów 1876), „Integrator, krzywa całkowa i jej zastosowanie w mechanice budowniczej”. Od 1878 r. - współpracownik „Niwy”, w której zamieszczał artykuły z dziedziny nauk przyrodniczych i przemysłu, oraz „Ateneum”, gdzie do 1900 r. prowadził dział kronik naukowych. Posiadał willę w Parc-Saint-Maur pod Paryżem. Miał posiadłość w Champigny oraz wysepkę Ploumanach u wybrzeży Bretanii z domem własnego pomysłu. Zmarł nagle w swojej paryskiej willi. Przyjaciel Henryka Sienkiewicza. Spotykali się: 01) w latach 1877 - 1878 we Francji; 02) od 11 października do 13 listopada 1894 r. - w Parc-Saint-Maur; 03) luty 1896 r. - Nicea; 04) czerwiec 1897 r. - Ragaz; 05) lipiec 1898 r. - Trestraou. [Fotografia – Autor: 1) Halibut. Źródło – Wikipedia. [Zdjęcie objęte licencją CC-BY-SA].


ABAKANOWICZ ZOFIA [1882 – 1942] [określana przez H. S. jako: ZO]


Córka inżyniera Bruna Abdanka Abakanowicza. Mieszkała z ojcem w Parc Saint Maur pod Paryżem, gdzie ojciec miał nowoczesną, zelektryfikowaną pod koniec XIX wieku willę oraz własne laboratoria. Wakacje wraz z ojcem spędzała w zamku w Ploumanach w Bretanii. Po śmierci swojego ojca Zofia Abakanowiczówna pojechała do Anglii, zdała maturę i ukończyła London School of Economics. Przez pewien czas mieszkała w Warszawie u Henryka Sienkiewicza, który był jej opiekunem prawnym. Pozostawała pod opieką Wandy Szetkiewicz (teściowej pisarza). W październiku 1908 r. wyszła za mąż za malarza Stanisława Kwiryna Pstrokońskiego, z którym miała córkę Danutę. Zofia Abakanowicz zginęła w Oświęcimiu. Henryk Sienkiewicz wspomina ją w liście z 23 września 1900 r. pisanym z Karlsbad w Niemczech do Henryka Donimirskiego. Udokumentowane spotkania Henryka Sienkiewicza z Zofią z Abakanowiczów Pstrokońską datują się następująco: 01) październik - listopad 1894 r. - Parc-Saint-Maur; 02) styczeń - kwiecień 1896 r. - Nicea; 03) czerwiec 1896 r. - Schinznach les Bains; 04) lipiec 1910 r. - Ploumanach; 05) październik 1910 r. - Oblęgorek.


ABOUT EDMUND [? – ?]


Biografia nieustalona. W 1878 r. – delegat na Międzynarodowy Kongres Literacki w Paryżu. Uczestnikiem tego kongresu był również Henryk Sienkiewicz.


ADAMOWSKI TYMOTEUSZ [1858 – 1943]


Urodzony w Polsce amerykański dyrygent, kompozytor i wiolonczelista. Absolwent konserwatorium warszawskiego, a później paryskiego. Po dotarciu do Ameryki podróżował jako solista z Maurycym Strakosch’em i Klarą Louise Kellogg. W 1888 r. założył Kwartet Smyczkowy Adamowskiego, który później przeorganizował w 1890 r. W latach 1884 – 1908 był naczelnym dyrygentem Boston Pops Orchestra i profesorem New England Conservatory of Music. Podróżował także często do Paryża i Londynu, a także dyrygował w Warszawie. W Paryżu mieszkał przy Rue Joubert 7. Henryk Sienkiewicz, prosił Edwarda Lea, aby na ten adres odesłał mu dramat „Na przebój” oraz list „Znad morza”. 29 grudnia 1887 r. odwiedził Henryka Sienkiewicza w Warszawie.


AJDUKIEWICZ SALOMEA – patrz KIRCHMAYER SALOMEA


AJDUKIEWICZ TADEUSZ [1852 – 09.01.1916]


Henryk Sienkiewicz.eu Malarz, autor portretów, scen batalistycznych i rodzajowych. Kształcił w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (u Władysława Łuszczkiewicza; 1868 – 1873), a następnie – w Akademiach Sztuk Pięknych: w Wiedniu i Monachium (u O. Seitza i Aleksandra Wagnera) oraz w pracowni Józefa Brandta. W 1882 r. poślubił Salomeę Kirchmayer. W 1914 r. wstąpił do Legionów. Autor m. in. obrazów: „Konie na pastwisku”, „Konstanty Branicki na polowaniu”, „Portret Andrzeja Potockiego na koniu”, „Portret Heleny Modrzejewskiej”, „Portret Władysława Eliasza”, „Wycieczka w Tatry”. 31 marca 1887 r. Henryk Sienkiewicz spotkał go w Kawiarni Puchera w Wiedniu przy Kohlmark 9. Następnie spotkali się w dniach od 18 do 20 kwietnia 1887 r. w Wiedniu. [Fotografie: Autor: 1) Mamotte. Źródło – Wikipedia.] [Zdjęcia objęte licencją CC-BY-SA].


AJDUKIEWICZ ZYGMUNT [21.03.1861 – 26.03.1917]


Polski malarz. Brat stryjeczny Tadeusza Ajdukiewicza. Autor scen batalistycznych, rodzajowych, myśliwskich i obrazów historycznych. Absolwent krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, wiedeńskiej Akademii (1880 – 1882) i uczelni w Monachium (1883 – 1885). W 1885 r. osiadł na stałe w Wiedniu. Dzięki pomocy Tadeusza Ajdukiewicza zaczął bywać w sferach dworskich. Od 1882 r. wystawiał swoje prace w Krakowie, Warszawie, Lwowie, Wiedniu i Berlinie. Prace Zygmunta Ajdukiewicza: „Chłopiec w czerwonym berecie” (1895 r.), cykl obrazów o historii Złotego Runa, „Do miasteczka”, „Generał kawalerii na czele regimentu”, „Głowa mężczyzny w krakowskim stroju” (szkic), ilustracje do „Potopu” Henryka Sienkiewicza, „Jeździec na koniu z psem w zimie”, „Miła rozmowa” (1879 r.), „Myśliwy z gończymi psami” (1884 r.), „Myśliwy z psem”, „Na drodze” (1885 r.), „Na polowaniu”, „Na tropie” (1889 r.), „Niedźwiadek”, „Oblężenie miasta”, „Odpoczynek pastuszki”, „Pejzaż letni” (1886 r.), „Pierwszy kapelusz”, „Płonący step”, „Pociąg nadjeżdża” (1885 r.), „Polowanie z chartami” (1886 r.), „Polowanie z ogarami” (1890 r.), „Portret Adolfa Weisenberga” (1901 r.), „Portret dziewczyny” (1910 r.), „Portret Herr von Ritter” (1900 r.), „Portret Kościuszki” (1890 r.), „Portret mężczyzny” (1902 r.), „Portret starca”, rysunki ze scenami z życia Tadeusza Kościuszki, „Sanna” (1889 r.), „Scena historyczna”, „Scena z Pana Tadeusza” (1882 r.), „Siostry”, „Studium dębu” (1898 r.), „Swawola” („Zaloty”), „Tadeusz Kościuszko” (1892 r.), „Typy spod Bukowiny” (ilustracja książkowa), „U płatnerza” (1883 r.), „Ucieczka przed burzą”, „Wyjazd na polowanie” (1889 r.), „Z gęsiami na targ” (1894 r.), „Zakole rzeki” (1898 r.), „Zaloty” (przed 1898 r.), „Zupa charytatywna” (1884 r.). Udokumentowane spotkania Zygmunta Ajdukiewicza z Henrykiem Sienkiewiczem datują się następująco: 01) sierpień 1890 r. - Kaltenleutgeben.


ALBIŃSKI MARIAN Włodzimierz [1892 - ?]


Polonista warszawski, autor m. in. rozprawki „Józef Korzeniowski jako pisarz dramatyczny” oraz artykułów o Stanisławie Wyspiańskim, jak: „Hamletowy czyn Wyspiańskiego”. Uczestnik posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, pedagog o zainteresowaniach psychoanalitycznych. Także pracownik Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie.


ALMA-TADEMA LAURENCE [1864 - 1940]


Autorka poczytnych powieści. Wielka przyjaciółka Polaków. Niewiasta szlachetnego serca i wielkiego poświęcenia. Sekretarz honorowy Polskiego Funduszu Ratunkowego (Polish Relief Fund) w Londynie, a w rzeczywistości dusza całej akcji na rozległym terenie Wielkiej Brytanii. Podczas pierwszej wojny światowej podjęła działalność charytatywną na rzecz Polski. Współpracowała z Komitetem Generalnym Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce i jego prezesem, Henrykiem Sienkiewiczem, przesyłając Komitetowi rezydującemu w Vevey (Szwajcaria) sumy zebrane w Anglii. Pod Fryburgiem w Szwajcarii założyła Dom dla dziatwy polskiej z Królestwa, a oprócz tego dała na ten cel swój własny dom w Kent na 35 dzieci.


ANCZYC WACŁAW [04.02.1866 – 27.09.1938]


Drukarz i historyk, syn Władysława Ludwika Anczyca. Studiował historię na Wydziale Literackim Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Lipsku. Po 1883 r., gdy umarł mu ojciec, odziedziczył w Krakowie drukarnię i oddał się drukarstwu. W 1900 r. przeniósł swą drukarnię do klasztoru Zmartwychwstańców. Za sprawą Wacława Anczyca w 1908 r. powstała w Krakowie obowiązkowa szkoła dla uczniów drukarskich. Położył duże zasługi dla rozwoju drukarstwa w Polsce i dla podniesienia poziomu estetyki książki, angażując do wykonywania projektów graficznych najlepszych ówczesnych malarzy i grafików. Zakład jego przez długie lata obsługiwał wydawcę warszawskiego Gebethnera i Wolffa, drukując od 1889 r. „Pisma” Sienkiewicza.


ANGIELKA [? – ?]


Bibliografia nieustalona. Z 08 na 09 marca 1890 r. podróżowała pociągiem wspólnie z Henrykiem Sienkiewiczem, co odnotował on w liście do Jadwigi Janczewskiej z 09 marca 1890 r.:

„(…) Otom w Como. Jechałem prosto z Wiednia. W Mediolanie byłem godzinę. Ile poprzednio w Mestre i w Weronie, nie wiem, bom spał. W Pontebba wlazłem do wagonu „diretto Milano” (bezpośrednio do Milanu) - i wysiadłem dopiero dziś o szóstej. Tu przyjechałem o 8-smej z minutami. Zdaje się, że prócz mnie – ani kota. Wyjątek stanowi pewna Angielka, wysmukła, młoda i piękna, która jechała ze mną. (…)”

ANIOŁ [? – ?]


Biografia nieustalona. 12 października 1889 r. u Anioła w Krakowie Henryk Sienkiewicz jadł obiad.


ARAB [? – ?]


Biografia nieustalona. 23 lutego 1891 r. Henryk Sienkiewicz odwiedził go podczas wycieczki po wyspie Zanzibar.


ASNYK ADAM [11.09.1838 – 02.08.1897]


Henryk Sienkiewicz.eu Poeta, dramatopisarz, pseudonim "El ...y" i inne. Brał udział w powstaniu 1863 r. (członek radykalnego "rządu wrześniowego"). Od 1870 r. na stałe zamieszkały w Krakowie (od 1884 r. członek Rady Miejskiej). Związany z obozem galicyjskich demokratów, w latach 1882 – 94 – redaktor „Nowej Reformy”, poseł na sejm galicyjski (członek tzw. klubu lewicy). W 1891 r. – inicjator i prezes Towarzystwa Szkoły Ludowej w Krakowie. W twórczości tradycje romantyczne łączył z pozytywistyczną problematyką filozoficzną i społeczną. W swych utworach wyraził nastroje klęski po 1863 r. (w tomie „Sen grobów”, 1865 – 67) i sformułował nakaz „przetrwania” w nadziei na „zmartwychwstanie” (cykl refleksyjno-filozoficznych sonetów „Nad głębiami”, 1883 – 94). W dramatach podejmował współczesną tematykę społeczną (m. in. „Bracia Lerche”, 1888 r.), polityczną i historyczną (m. in. „Cola Rienzi”, 1875 r.). Żywotność zachowały autoironiczne liryki, satyryczne wiersze obyczajowe i polityczne, liryki opiewające Tatry (zbiory „Poezji”: 1869 r., 1872 r., 1880 r., 1894 r.) oraz komedia w stylu Musseta „Gałązka heliotropu” (1869 r.). Z Henrykiem Sienkiewiczem spotkali się w: Szczawnicy (1868 r.) i Grandcamp we Francji (1878 r.). Fakt ten pisarz wspomina tak:

(…) Co do Asnyka – jest on istotnie taki, jak jego utwory; niechże mi więc będzie wolno parę słów mu poświęcić. Włócząc się po świecie, zetknąłem się z nim zaprzeszłego lata. Siedzieliśmy obaj na brzegu morskim, w zapadłym kącie normandzkim zwanym Grand-Camp. Jest to niby miejsce kąpielowe, ale ciche, mało znane, mało uczęszczane, po prostu wioska rybacka na piaszczystym brzegu… (…) Człowiek wówczas chętnie wypowiada, co myśli o naturze, życiu i jego zagadkach. W takich rozmowach poznałem bliżej Asnyka. Jest to dusza nieco posępna, owiana jakby mgłą melancholii i głęboko uczuciowa. Usposobienia takie lubią zamykać się w sobie, czego przyczyną bywa wielka wrażliwość, jakby w kwiatach mimozy. (…) Utwory jego misternością formy przypominają dzieła Benwenuta Cellini. Słowa tak są wyrzeźbione starannie, że nic nie ma w nich nieobrobionego, szorstkiego, rzuconego w masach, nic nie wyskakuje chropowato. (…) Postacie jego mają plastyczne dusze i uczucia – nie ciała. Graniczy to może z mistycyzmem; jakoż Asnyk ma w swojej zadumie pewną do niego skłonność. (…) Rozum Asnyka, uderzony postępem wiedzy i nowymi prądami, mówi o tym, co by je chcieli powstrzymywać:

Wy nie cofniecie życia fal, Nic skargi nie pomogą; Daremne trudy – próżny żal, Świat pójdzie swoją drogą.

A jednocześnie dusza na skrzydłach wyobraźni leci gdzieś w krainę pozaświatowych blasków i ucieka od wszystkiego, co jest rzeczywistością i co wichrzy

W prochu tej ziemi jak robak najlichszy.

Dla wykończenia portretu dodam, że Asnyk jest i człowiekiem, i poetą wielkiej prostoty. (…)

[Fotografia – autor nieznany. Źródło – Wikipedia. [Zdjęcia objęte licencją CC-BY-SA].


AUGUSTYNOWICZ BOLESŁAW Odrowąż [1825 – 1908]


Właściciel majątku Kniaże, poseł na Sejm Galicyjski, twórca Towarzystwa Kółek Rolniczych, wiceprezes Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, prezes Rady Nadzorczej Banku Rolniczego. Henryk Sienkiewicz spotkał go 02 grudnia 1885 r. w Wiedniu u Stanisława Gabriela Kozłowskiego.



[Ewentualne uzupełnienia i zmiany w treści nastąpią z chwilą ustalenia nowych szczegółów.]



Top